Niniejsza analiza jest drugą częścią opublikowanej w serii „Analizy KBN” pracy nt. kultury organizacyjnej polskich służb specjalnych. Według klasyfikacji przyjętej przez autorkę, ową kulturę kształtują w najprostszej postaci trzy elementy: otoczenie, organizacja i uczestnicy. Po omówieniu pierwszego z nich nadszedł czas na pozostałe dwa elementy. Kluczowe bowiem dla istnienia i funkcjonowania każdej organizacji (w tym przypadku – polskich służb specjalnych) są jej uczestnicy oraz struktura, w obrębie której działają. Jak to zostało zaznaczone przy okazji pierwszej części analizy, kultura organizacyjna jest elementem, którego badanie może pogłębić rozumienie działalności oraz roli służb wywiadowczych w państwie. Dlatego też zamiarem autorki niniejszej publikacji jest kontynuacja rozważań w zakresie obecnego kształtu owej kultury w służbach specjalnych w Polsce. Analiza wykorzystuje ujęcie socjologiczne i perspektywę antropologii organizacji w badaniach nad organami bezpieczeństwa PRL

Wyspecjalizowane komisje parlamentarne są jedną z typowych form kontroli nad instytucjami wywiadowczymi w państwach demokratycznych. Od 1995 r. taką rolę pełni w Polsce sejmowa Komisja ds. Służb Specjalnych. Do tej pory pozostaje ona jedynym organem kontroli zewnętrznej mogącym całościowo ować działania: ABW, AW, CBA, SKW oraz SWW. Komisja jest ciałem politycznym, a nie eksperckim – w jej skład wchodzą posłowie, dla których praca w komisji nie jest głównym zajęciem. Istnieje niemal powszechny pogląd, że komisja nie działa prawidłowo, tzn. nie kontroluje skutecznie służb specjalnych. Zakładamy, że może wynikać to z niewłaściwego zdiagnozowania funkcji instytucji, która działa już od ponad ćwierć wieku. Naszym zdaniem niewielką aktywność kontrolną komisji można wyjaśnić przy pomocy teorii zawłaszczania regulacji (regulatory capture), zgodnie z którą instytucje regulacyjne i kontrolne poprzez stałą współpracę z podmiotami regulowanymi (kontrolowanymi) zbyt ściśle utożsamiają się z ich celami i problemami, tracąc tym samym niezależną i krytyczną perspektywę.

Sformułowane pomiędzy listopadem 2022 roku a marcem 2023 roku ukraińskie i chińskie propozycje pokojowego zakończenia rosyjskiej inwazji na Ukrainę różnią się co motywacji i zasadniczych celów. Dla Kijowa najważniejszym warunkiem jest przywrócenie pełnej integralności terytorialnej, faktyczne uznanie i efektywne stosowanie prymatu zasad Narodów Zjednoczonych oraz rozliczenie i ukaranie Federacji Rosyjskiej za rozpętanie wyniszczającej i krwawej wojny. Chiny w swoich dążeniach zmierzają do dalszego umacniania swojej pozycji względem świata zachodniego i wykorzystania kryzysu ukraińskiego w wyścigu z USA, którego stawką jest sinocentryczna redefinicja i przywództwo w nowej formule ładu międzynarodowego.